ერნსტ ზილერი, არქიტექტორი, რომელმაც შექმნა თანამედროვე ათენი

გერმანელმა არქიტექტორმა ერნსტ ზილერმა, რომელმაც მოგვიანებით მიიღო საბერძნეთის მოქალაქეობა, თავისი მარადიული კვალი  დატოვა ათენსა და საბერძნეთის სხვა ქალაქებში ზოგიერთი ყველაზე საკულტო შენობის დიზაინით.

მეცხრამეტე საუკუნის ათენს ბევრი ახასიათებდა, როგორც ბრწყინვალე არქიტექტორისა და  საბერძნეთის ნეოკლასიციზმის ერთ-ერთი მთავარი წარმომადგენელის, “ზილერის ათენს”.

მან დააპროექტა ან ზედამხედველობა გაუწია საბერძნეთში დაახლოებით 500 შენობის მშენებლობას 1870 წლიდან 1916 წლამდე.

მის მიერ დაპროექტებული მრავალი შენობა დღესაც მყარად  დგას და ახსენებს ბერძნებს და  საბერძნეთის სტუმრებს ნეოკლასიციზმის სკოლის ბრწყინვალებას.

ათენელები დღემდე საუბრობენ  იმაზე, თუ როგორ გამოირჩევიან ზილერის მოხდენილი, ელეგანტური შენობები უბრალო ბეტონისა და მინის კონსტრუქციების ფონზე, რომლებიც დომინირებენ დედაქალაქსა თუ სხვა ქალაქებში.

ერნსტ ზილერი დაიბადა 1837 წლის 22 ივნისს სერკოვიცში, საქსონიაში და იყო ცნობილი მშენებლის კრისტიან ზილერის ათი შვილიდან უფროსი.

სწავლობდა დრეზდენის სახვითი ხელოვნების აკადემიაში და გამოირჩეოდა თავისი ნიჭიერებით, რისთვისაც 1858 წელს სკოლის დამთავრებისთანავე მიიღო ვერცხლის მედალი.

იგი მაშინვე აიყვანეს დიზაინერად ცნობილი დანიელი არქიტექტორის, თეოფილუს ჰანსენის ვენის ოფისებში. დანიელმა, რომელმაც იმ დროს უკვე შეადგინა ათენის აკადემიის გეგმები, დანიშნა ზილერი პროექტის ზედამხედველად.

1861 წელს ახალგაზრდა არქიტექტორი საცხოვრებლად ათენში გადავიდა და ხელმძღვანელობდა ათენის აკადემიის შენობის, მოგვიანებით კი ეროვნული ბიბლიოთეკის შენობის მშენებლობას.

თუმცა, მეფე ოტოს საბერძნეთიდან განდევნის შემდეგ ამ საზოგადოებრივი შენობების მშენებლობა შეჩერდა და ზილერმა დატოვა ქვეყანა. 1864 წელს დაბრუნდა ვენაში, სადაც განაგრძო მუშაობა ჰანსენის ოფისში.

ამავე პერიოდში, ზილერმა იმოგზაურა იტალიის რამდენიმე ქალაქში, მათ შორის ვერონაში, რომში, ფლორენციაში, ვენეციასა და პომპეიში, სადაც მან ადგილზე ჩაატარა მათი დიდებული შენობების არქიტექტურული კვლევები.

1868 წელს ზილერი დაბრუნდა საბერძნეთში და მუშაობდა თავისუფალ არქიტექტორად. პირადმა მეგობრობამ, რომელიც მან განავითარა მეფე გიორგი I-თან და პოპულარობამ საბერძნეთის ბურჟუაზიულ წრეებში, გაზარდა მისი პროფესიული რეპუტაცია.

1876 ​​წლის გაზაფხულზე ვენაში მოგზაურობისას ზილერმა გაიცნო პიანისტი სოფია დუდოს, კოზანელი ვაჭრის, კონსტანტინოს დუდოსის ქალიშვილი. წყვილი მალე დაქორწინდა და 1879 წელს შეეძინათ პირველი შვილი. მომდევნო წლებში წყვილს კიდევ ოთხი შვილი შეეძინა.

ზილერის სწრაფი პროფესიული პროგრესი და მისი ქორწინება ბერძენ ქალთან იყო გადამწყვეტი ფაქტორი, რამაც აიძულა იგი სამუდამოდ დასახლებულიყო საბერძნეთში და მიეღო საბერძნეთის მოქალაქეობა.

არაჩვეულებრივად პროდუქტიულმა არქიტექტორმა ზილერმა დააპროექტა და ზედამხედველობა გაუწია მინიმუმ 500 ძირითად საჯარო და კერძო შენობას ათენსა და საბერძნეთის სხვა ქალაქებში, მათ შორის პატრაში, პირგოსში თესალონიკში,  ერმუპოლში და  სიროსში.

1872 წელს ზილერს მიენიჭა ადგილი ათენის არქიტექტურისა და ხელოვნების სკოლაში (მოგვიანებით ათენის ეროვნული ტექნიკური უნივერსიტეტი), მაგრამ სამწუხაროდ იგი 1883  წელს გაათავისუფლეს, რადგან   უარი თქვა ფინანსური დანაშაულების დამალვაზე, რომელიც ერთ-ერთ მიმდინარე მშენებლობას უკავშირდებოდა.

მომდევნო წელს არქიტექტორი დაინიშნა საზოგადოებრივი სამუშაოების დირექტორად ხარილაოს ტრიკუპის მთავრობაში, რომელიც ცდილობდა ზილერის რეპუტაციისა და კარიერის აღდგენას.

მაგრამ არქიტექტორი იძულებული გახდა დაეტოვებინა ეს თანამდებობა 1893 წელს მას შემდეგ, რაც საბერძნეთის სახელმწიფო გაკოტრდა, რის შედეგადაც მისი თანამდებობა გაუქმდა.

მე-20 საუკუნის დასაწყისისთვის ზილერს სერიოზული ფინანსური პრობლემები შეექმნა, რადგან მან ასევე დაკარგა თითქმის მთელი ქონება ორ მეგობართან ერთად განხორციელებული წარუმატებელი ინვესტიციის გამო.

ამ უსიამოვნო ფაქტის  შედეგად, მისი სახლი, სახელწოდებით “ზილერის სასახლე”, რომელიც აშენდა 1882 წლიდან 1885 წლამდე, აუქციონზე უნდა გაყიდულიყო 1912 წელს. საბედნიეროდ, ზილერების ოჯახს ასევე ჰქონდა საზაფხულო რეზიდენცია, რომელიც მდებარეობდა კიფისიაში და წარმოადგენდა 40 ჰექტარი ფართობის ქონებას.

მათი ქალაქის სახლი ბანკირმა დიონისოს ლოვერდოსმა იყიდა და ელეგანტური ნეოკლასიკური შენობა საბედნიეროდ დღესაც ამაყად დგას ათენის ცენტრში.

ბრწყინვალე არქიტექტორი გარდაიცვალა ათენში 1923 წლის 10 ნოემბერს და დაკრძალეს ათენის პირველ სასაფლაოზე.

ათენში ერნესტ ზილერის შთამბეჭდავ ნამუშევრებს შორის განსაკუთრებით გამორჩეულია საპრეზიდენტო სასახლე, ათენის ეროვნული არქეოლოგიური მუზეუმი, ათენის ნუმიზმატიკური მუზეუმი, მელას სასახლე, ჰაინრიხ შლიმანის სასახლე (ე.წ. “ილიუს მელათრონი”) და ათენის ცენტრალური ფოსტა.

ყველაზე საყურადღებო პროექტები ათენის ფარგლებს გარეთ კი არის ზაკინთოს თეატრი, პატრას თეატრი (1872), ერმუპოლის მერია სიროსზე, აიგიონისა და პირგოსის ბაზრები და ტრიპოლის სასამართლო სასახლე, ისევე როგორც სხვა მრავალი.